UM Skalbmierz - skalbmierz.eu

Zabytkowa figura świętego Dominika, stojąca do niedawna na murze w północno-wschodnim narożniku cmentarza parafialnego w Skalbmierzu, wróciła po renowacji w swoje dawne miejsce, czyli obecny skwer Stanisława ze Skalbmierza, gdzie przed laty została wzniesiona przez mieszkańców miasta. Prace były możliwe dzięki ofiarności mieszkańców i gości, którzy wsparli w ubiegłym roku 2. Skalbmierską Kwestę na Rzecz Ratowania Cmentarnych Zabytków i Nagrobków organizowaną przez Stowarzyszenie Dla Skalbmierza.

Cenna figura od lutego tego roku przechodziła pilną renowację w pińczowskiej pracowni kamieniarsko-rzeźbiarskiej Michała Żeromińskiego, który ma bardzo duże doświadczenie w renowacji kamiennych figur. Jest wnukiem Józefa Piekoszewskiego, legendarnego artysty rzeźbiarza – kontynuatora tradycji pińczowskiej pracowni kamieniarskiej. Prace odbywały się również pod czujnym okiem Marcina Gruszczyńskiego – konserwatora dzieł sztuki.

Kamienna figura św. Dominika powstała w XVIII wieku. Rzeźba została wykonana z wapienia pińczowskiego. Jej wysokość to 120 cm, a obwód 110 cm. Święty Dominik przedstawiony został w wyraźnym kontrapoście, w habicie dominikańskim. W prawej dłoni przytrzymuje księgę, w lewej dłoni pozostałość krzyża lub lilii. U stóp świętego po jego lewej stronie znajduje się symbol wierności – pies trzymający w pysku pochodnię. Figura pochodzi z warsztatu rzeźbiarskiego działającego na wysokim poziomie wykonawstwa, o czym świadczy precyzja kształtowania detali i dobrze uchwycona anatomia postaci.

Materiał, z którego figura została wykonana jest szczególnie narażony na warunki atmosferyczne – w szczególności substancji kwaśnych zawartych w powietrzu. Na jej zły stan techniczny wpłynęło wiele współdziałających ze sobą czynników. W konsekwencji wielu procesów figura utraciła naturalną fakturę i formę rzeźbiarską. Zniszczeniu uległ atrybut z lewej dłoni świętego. Widoczne były również liczne spękania grożące w niedługim czasie poważnym destruktem obiektu. Na powierzchni rzeźby widoczne były liczne zniszczenia spowodowane przez mchy i porosty. Ostatecznie na obiekcie wyróżniono kilka rodzajów zniszczeń, które wpływały ujemnie na stan techniczny figury i jej estetykę. W efekcie tych założeń przeprowadzono szereg zabiegów konserwatorskich mających na celu usunięcie przyczyn destrukcji kamienia, wzmocnienie jego struktury, przywrócenie pierwotnych walorów rzeźbiarskich i zabezpieczenie obiektu przed dalszym niszczeniem. Odczyszczono oryginalną powierzchnię elementów kamiennych, przeprowadzono zabieg odsolenia, iniekcji spękań i impregnacji strukturalnej. Konieczne było także uzupełnienie ubytków formy rzeźbiarskiej i hydrofobizacja.

W związku z przeniesieniem figury w jej pierwotne historyczne miejsce na skwerze na północny-zachód od kościoła wykonano nowy postument osadzony na izolowanym fundamencie. Zakupiono i zamontowano również cokół wykonany również z kamienia – wapienia pińczowskiego. Na cokole w przeciągu miesiąca zamontowana zostanie również pamiątkowa tablica. W planach po kolejnych uzgodnieniach z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków i właścicielem skweru – parafią św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu jest również budowa chodnika z kostki brukowej.

Uroczyste odsłonięcie i poświęcenie pomnika po renowacji odbędzie się 11 listopada tego roku w trakcie obchodów Narodowego Święta Niepodległości.

Koszty związane z renowacją pomnika, zakupem cokołu, wykonaniem fundamentu, sporządzeniem niezbędnej dokumentacji w całości zostały pokryte z zebranej kwoty w trakcie 2. Skalbmierskiej Kwesty na Rzecz Ratowania Cmentarnych Zabytków i Nagrobków przy wsparciu Parafii św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu. Ostateczna kwota zostanie podana po wykonaniu dodatkowych prac przy figurze oraz po zakończeniu renowacji jednego z krzyży na cmentarzu parafialnym, która jest na ukończeniu.

Stowarzyszenie Dla Skalbmierza dziękuję wszystkim zaangażowanym zarówno w samą zbiórkę na rzecz renowacji figury św. Dominika, jak i wszelkich prac z nią związanych. Działacze niebawem podadzą do informacji, na jaki cel prowadzona będzie zbiórka w trakcie 3. Kwesty na Rzecz Ratowania Cmentarnych Zabytków i Nagrobków.

Figura świętego Dominika była świadkiem wielu ważnych wydarzeń w historii miasta. W okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej musiała zniknąć z miejskiej przestrzeni publicznej i tak trafiła pod opiekę administratorów skalbmierskiej parafii. Wyrażamy ogromną radość i wdzięczność , że mogła wrócić w swoje pierwotne, historyczne miejsce zgodnie z zamysłem i intencją naszych przodków.