UM Skalbmierz - skalbmierz.eu

4 grudnia 2023 roku zmarł Zdzisław Antolski, urodzony w Skalbmierzu poeta, prozaik, felietonista i krytyk literacki.
Publikujemy notę biograficzną, a zarazem wspomnienie o Zdzisławie Antolskim przygotowane przez pochodzącego ze Skalbmierza dra Piotra Rubachę, który twórczości Zdzisława Antolskiego poświęcił swoją pracę doktorską:
Zdzisław Antolski urodził się 16 stycznia 1953 roku w Skalbmierzu, na Ponidziu, w rodzinie Tadeusza i Władysławy Antolskich. Rodzice przyszłego Poety pracowali jako wiejscy nauczyciele, co wiązało się z częstymi przeprowadzkami. W ten sposób rodzina Antolskich kilkakrotnie zmieniała miejsce zamieszkania, przebywając kolejno: w Baranowie (1952-1954), Złotej Pińczowskiej (1954-1960) oraz Pełczyskach (1960-1968). Wędrówki po malowniczym Ponidziu zakorzeniły w dorastającym chłopcu miłość do całej krainy, a zwłaszcza do wsi Pełczyska, które Poeta zwykł nazywać rodzinną wsią. Przypominająca o błogim dzieciństwie ziemia Dygasińskiego jest w twórczości Antolskiego wyraźnie mitologizowana, bohaterowie zaś uwypuklają cechy charakterystyczne dla mieszkańców nadnidziańskich wiosek.
Doświadczeniem życiowym dla autora „Samosądu” była przeprowadzka do Kielc, na którą rodzice Poety zdecydowali się w 1968 roku. Mając na uwadze dobro jedynaka, rodzice osiedlili się w mieście wojewódzkim, mieszkając najpierw na kieleckim Baranówku, a później w bloku przy ul. Szczecińskiej (osiedle KSM). Adaptacja w nowej przestrzeni przychodziła młodemu Antolskiemu z trudem, co ukazał w swoich pierwszych utworach; miasto (kojarzące się raczej z „chorą zimą i rachitycznym drzewkiem”, a nie z obiecywanymi możliwościami) odrzucało młodzieńca przez długi czas, wymagając oswojenia.
W trakcie nauki w I Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Żeromskiego w Kielcach przyszło Zdzisławowi Antolskiemu zadebiutować poetycko. Oficjalny debiut autora „Sejsmografu” miał miejsce w szkolnej gazetce „Młodzi Idą” (listopad 1972), w której Antolski zamieścił siedem różnorodnych tematycznie wierszy. Ważnym momentem w karierze pisarskiej stało się dlań uczestnictwo w konkursie poetyckim ogłoszonym w 1974 roku przez Wydział Oświaty, Wychowania oraz Kultury Urzędu Miejskiego w Kielcach. Pokłosiem uczestnictwa w projekcie było zamieszczenie wiersza „Senna Inkwizycja” w pokonkursowej antologii pt. „Bazar poetycki”.
Począwszy od wspomnianej publikacji kariera pisarska Zdzisława Antolskiego nabrała tempa, sam autor zaś zyskał uznanie w oczach krytyków i badaczy literatury. Posiłkując się dotychczasowymi dokonaniami autentystów (zgodnie z założeniami sformułowanymi przez Jana Bolesława Ożoga), Antolski opublikował czternaście tomików poetyckich i siedem zbiorów opowiadań, skupiając się w nich na kondycji jednostki, która mierzy się z przeciwnościami losu wyrastającymi z trudnego dzieciństwa, zachodzących w Polsce przemian ustrojowych oraz niepewności egzystencji. Dzieje kreowanych przez Zdzisława Antolskiego bohaterów, osadzone niejednokrotnie w przestrzeni malowniczego Ponidzia, są również punktem wyjścia do formułowania sądów uniwersalnych, wykraczających poza prowincjonalny świat „Józefów”.
Ostatni raz Zdzisław Antolski odwiedził Skalbmierz w roku 2018, biorąc udział w spotkaniu autorskim odbywającym się w kawiarence „Przystań”. Podczas popołudniowego benefisu, Poeta promował swoje najnowsze książki – tomik poetycki „Dzidziuś” oraz zbiór wspomnień pt. „Moje Kielce literackie”, w całym przedsięwzięciu zaś wspierali go żona, Maria, oraz syn, Adam.
W twórczości literackiej Zdzisława Antolskiego odnaleźć można nie tylko opowiadania nawiązujące do historii Skalbmierza, ale także wiersze poświęcone miejscu urodzenia:
„Skalbmierzu Skalbmierzu
pamiętaj o mnie
nie wypieraj się mnie
Ja wracam do Ciebie
jak syn marnotrawny
Do tego ryneczku
przytulnego
do tych zaułków
wąskich
Do kościoła do Jezusa
gdzie byłem ochrzczony
Miasto męczeńskie
miasto zwycięskie
symbol partyzancki”
„Moje miasteczko”, t. „Sad utracony” (2010)
Ponad pięćdziesięcioletnia praca twórcza Zdzisława Antolskiego wypełniona była wieloma sukcesami. Oprócz tej najcenniejszej, Nagrody im. Andrzeja Bursy (Kraków 1986), autor „Walki stulecia” został laureatem nagrody miesięcznika „Radostowa” (Starachowice 2012), nagrody miesięcznika „Przemiany” (Kielce 1982), Nagrody Funduszu Nauki i Kultury im. Stanisława Staszica (Kielce 1986), zdobył I wyróżnienie w XXIII Ogólnopolskim Konkursie Poezji Społecznie Zaangażowanej o Nagrodę „Czerwonej Róży” (Gdańsk 1982), dwukrotnie tryumfował w Kieleckich Spotkaniach Poetyckich „O Świętokrzyską Lirę Poezji” (Kielce 1979 i 1982). W uznaniu zasług na polu kulturalnym został uhonorowany Brązowym Krzyżem Zasługi (2001), Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis” (2005), Świętokrzyską Nagrodą Kultury (2009 i 2022) oraz Nagrodą Miasta Kielce (2017).
Zdzisław Antolski zmarł w poniedziałek, 4 grudnia 2023 roku, po długiej walce z chorobą.
Miał 70 lat.
Dr Piotr Rubacha
…
Dodamy, że w ostatnich latach kontaktowaliśmy się z Panem Zdzisławem Antolskim kilkakrotnie. Nasze rozmowy przebiegały zawsze w miłej i opartej na wzajemnym szacunku atmosferze. Pan Zdzisław wykazywał duże zainteresowanie tym, co dzieje się w naszej Gminie. Z twórczością Zdzisława Antolskiego zapoznawaliśmy mieszkańców poprzez przekazywanie m.in. do skalbmierskich szkół egzemplarzy jego tomiku „Kapsuła czasu” oraz książki „Latarnia umarłych na Ponidziu”. Planowaliśmy również zorganizować kolejne spotkanie autorskie. Nie zdążyliśmy.
Msza święta żałobna zostanie odprawiona 7 grudnia 2023 roku w czwartek o godz. 14.00 w kościele pw. Miłosierdzia Bożego w Kielcach.
Pogrążonej w żałobie Żonie, Synowi oraz całej Rodzinie Zmarłego składamy wyrazy najgłębszego współczucia.